Z kart historii

Liceum im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego jest spadkobiercą znakomitej    tradycji siedleckiego szkolnictwa średniego. Od 1844 w klasycystycznym gmachu, zaprojektowanym przez wybitnego architekta Antonio Corraziego, mieściło się gimnazjum gubernialne, które zostało przeniesione z Łukowa. II połowa XIX wieku była dla Szkoły czasem trudnym. Władze zaborcze starały się za wszelką cenę obniżyć prestiż placówki, ciągle ją reorganizując. Polityka rusyfikacyjna jeszcze bardziej mobilizowała środowisko profesorów i młodzieży o kultywowanie tradycji patriotycznych. Zatem, kiedy wybuchło w 1863 roku powstanie styczniowe wielu uczniów tej szkoły wzięło udział w tym niepodległościowym zrywie a wśród nich Aleksander Głowacki (Bolesław Prus). W wyniku represji popowstaniowych ponownie zreorganizowano szkołę, zakładając, iż będzie kształciła młodzież z rosyjskich rodzin wojskowych i urzędniczych. Faktycznie jednak młodzież polska stanowiła 80% uczniów, która czynnie przeciwstawiała się rusyfikacji, tworząc koła samokształceniowe, zakonspirowaną „latającą” bibliotekę itp.

I wojna światowa przyniosła Polsce po 123 latach zaborów niepodległość. Zaczęły powstawać na nowo polskie instytucje. Jedną z nich było Królewsko-Polskie Gimnazjum im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego w Siedlcach. Aktu upaństwowienia Szkoły i nadania imienia dokonał Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego – Antoni Ponikowski (wychowanek siedleckiego gimnazjum).
 Od roku 1920 Szkoła posiadała dwa wydziały: matematyczno-przyrodniczy i humanistyczny. Z tego drugiego w roku 1923 powstało odrębne gimnazjum im. Bolesława Prusa.

Lata międzywojenne to okres świetności Szkoły. Nauczyciele, uczniowie i absolwenci stanowili elitę intelektualną Siedlec. Gruntownie wykształceni pielęgnowali tradycje patriotyczne. Kiedy w 1939 roku wybuchła II wojna światowa Szkoła kontynuowała nauczanie konspiracyjne. Po zakończeniu wojny Liceum Żółkiewskiego (pod różnymi nazwami w zależności od reformy) działało nieprzerwanie do 1961 roku, kiedy to władze oświatowe zlikwidowały szkołę, argumentując tę decyzję reorganizacją szkolnictwa.

Absolwenci „Żółkiewskiego”, spotykając się systematycznie co kilka lat na zjazdach koleżeńskich marzyli o reaktywacji placówki. Ich pragnienia spełniły się w 1991 roku, kiedy na nowo powołano Liceum Żółkiewskiego.

Wybitni absolwenci

Jan Frankowski, przywódca strajku szkolnego z 1905 roku, po drugiej wojnie światowej  dyrektor muzeum w Kołobrzegu;

Józef Mikulski, nauczyciel geografii, wybitny regionalista, społecznik, organizator ekspozycji muzealnych związanych z Podlasiem;Tadeusz Moniewski, nauczyciel, dyrektor Muzeum Ziemi Siedleckiej w latach 1928-1930, autor pierwszego przewodnika po Siedlcach, po roku 1930 obejmuje stanowisko dyrektora  gimnazjum im. Stanisława Staszica w Lublinie;

Janusz Obodowski, polityk, dyplomata, publicysta, matura 1950, w latach 1980-81 – minister pracy, płacy i polityki socjalnej; od lipca 1981 wicepremier;

Prof. Wojciech Ratyński, matura 1950, wybitny polski fizyk jądrowy;

Prof. Adam Sobiczewski, światowej sławy fizyk, laureat Nagrody FNP w 1995 r.(polski Nobel), Kierownik Katedry Teorii Fizyki Jądrowej PW;

Antoni Winter, matura 1930, nauczyciel, historyk, regionalista, autor jedynej monografii „Dzieje Siedlec”;

Janina Saturnina Woszczerowicz, (siostra Jacka) nauczycielka chemii, od 1949 profesor   Politechniki Warszawskiej,

Robert Rogalski, znany aktor teatralny i filmowy;

Antoni Ponikowski,  minister i premier rządu RP;

Prof. Eugeniusz Frankowski, archeolog, iberysta, baskolog, dyrektor Muzeum Etnograficznego w Warszawie;

 Jacek Woszczerowicz,  wybitny aktor teatralny i filmowy;

Wiktor Ambroziewicz , dyrektor Państwowego Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie, a następnie kurator Okręgu Szkolnego Warszawskiego;

Stefan Henryk Bereza, kompozytor

Jan Tomasz Gorzechowski,  generał, od 1928 roku Komendant Główny Straży Granicznej;

Władysław Kamiński, poseł na Sejm, następnie senator RP i wojewoda wileński (zginął pod Monte Cassino);

Czesław Kamiński – nauczyciel, w okresie 1932 – 1939, harcmistrz, pełnił funkcję Komendanta Hufca w Siedlcach. Zamordowany przez Niemców w KL Hossenburg w 1943 roku, patron Szkoły Podstawowej nr 7 w Siedlcach.

Bohdan Korzeniewski, reżyser, teoretyk teatru, po II wojnie światowej dziekan Wydziału Reżyserii PWST w Łodzi i Warszawie;

Jan Ignacy Modrzewski, lekarz, chirurg, poseł na Sejm, a później senator RP;

Aleksander Serwacy Niedbalski, nauczyciel, poseł na Sejm RP, sekretarz premiera Witosa;

Marian Piesiewicz, wybitny adwokat warszawski, (jego syn Krzysztof to senator Rzeczypospolitej Polskiej, adwokat i znany scenarzysta filmów Kieślowskiego);

Jan Sunderland, prawnik, radca prawny Monopolu Tytoniowego, malarz, poeta,  fotografik, krytyk sztuki, publicysta, członek Fotoklubu Polskiego;

Jan Komar, nauczyciel rysunku,  autor projektu  Pomnika Niepodległości, Pomnika Wolności i  kopca ku czci Józefa Piłsudskiego. 

Józef Skłodowski, dyrektor w latach 1849 – 1851, a następnie dyrektor gimnazjum w Lublinie, dziadek Marii Skłodowskiej-Curie.

Władysław Skłodowski, uczeń szkoły w latach 1844 – 1847 – ojciec noblistki.

Bolesław Prus, właściwie Aleksander Głowacki herbu Prus – uczeń gimnazjum w roku 1862, polski pisarz, prozaik, nowelista i publicysta okresu pozytywizmu, współtwórca polskiego realizmu, kronikarz Warszawy, myśliciel i popularyzator wiedzy.

Leon Wyczółkowski uczeń gimnazjum w roku 1863, polski malarz, grafik i rysownik, jeden z czołowych przedstawicieli Młodej Polski w nurcie malarstwa realistycznego.

ks. bp. Adolf Szelążek ukończył gimnazjum w Siedlcach 1883, biskup pomocniczy płocki w latach 1918–1925, biskup diecezjalny łucki w latach 1926–1950 (trwa proces kanonizacyjny).

Błogosławiony ks. Ignacy Kłopotowski, założył Zgromadzenie Sióstr Matki Bożej Loretańskiej.

mjr. Tadeusz Sobieszczak – absolwent gimnazjum Żółkiewskiego z 1939r., żołnierz oddziału AK ,,Zenona”, Honorowy Obywatel Miasta Siedlce;

Zygmunt Urbanowicz – poeta, artysta malarz, laureat nagród Prezydenta Miasta Siedlce: ,,Aleksandrii”2010, ,,Siedleckiego Wawrzyna” 2011 oraz ,,Hetmana” 2014;

Stanisław Mieszkowski – uczeń-ochotnik wojny 1920 roku, maturzysta (1923); oficer zawodowy Polskiej Marynarki Wojennej; dowódca grupy kanonierek i obrońca Helu (1939); po wojnie twórca i komendant Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej na Oksywiu. Jako komandor, dowódca floty, terrorystycznie aresztowany przez reżim komunistyczny, skazany i bestialsko zamordowany w więzieniu Mokotowskim (1952); pogrzebany anonimowo, prawdopodobnie na powązkowskiej „Łączce.”